Коннік без галавы (1941)/LXIV
| ← Раздзел LXIII | Коннік без галавы. Раздзел LXIV Раман Аўтар: Томас Майн Рыд 1941 год Арыгінальная назва: The Headless Horseman (1865) Пераклад: Уладзімір Ляўданскі |
Раздзел LXV → |
Прапануем да спампаваньня!
Раздзел LXIV
СЕРЫЯ ІНТЭРМЕДЫЙ
«Хутка Морысу Джэральду — смерць» — так думаў кожны з удзельнікаў гэтай трагедыі, якая разыгрывалася на ўлонні прыроды, пад ценем сапраўдных дрэў.
Але тут адбыўся нечаканы перапынак у дзеянні — трагедыя раптам змянілася фарсам. І героем гэтага фарса быў Фелім.
Пасля «натхняючай» прамовы Кольхауна, якая яшчэ больш узмацніла прагнасць помсты, увага рэгулятараў была цалкам занята Морысам. Пра слугу яны забыліся. Поўныя злосці позіркі былі накіраваны толькі на мустангера. Феліму здарылася магчымасць уцячы, і ён не прамінуў гэта скарыстаць.
Качаючыся па траве, ён расслабіў вяроўку, вызваліўся ад яе і ціхенька прапоўз паміж ног усхваляванага натоўпа. Ніхто не заўважыў яго манеўра. Ашалелыя ад узрушваючага відовішча людзі штурхалі адзін другога, не адрываючы вачэй ад смакоўніцы, якая выконвала ролю шыбеніцы.
У Феліма зусім не было намеру пакінуць на волю лёсу свайго гаспадара. Наадварот, ён зноў спрабаваў дапамагчы Морысу Джэральду. Усе надзеі ён ускладаў цяпер на Зеба Стумпа і таму рашыў выклікаць яго як мага хутчэй ужо вядомым нам спосабам.
Вышмыгнуўшы з натоўпа, Фелім ціхенька пачаў прабірацца да таго месца, дзе пасвілася старая кабыла. На ўзлессі былі прывязаны коні прыехаўшых. Яны стаялі доўгай вераніцай, утвараючы суцэльную сцяну. Пад яе аховай Феліму ўдалося дабрацца да вызначанай мэты.
Але тут ён выявіў, што не захапіў з сабою неабходных прыстасаванняў. Ён выпусціў з рук галінку кактуса на тым месцы, дзе яго ўпершыню затрымалі. У яго не было нажа — зрэзаць кактус не было чым.
У сумным задуменні спыніўся гальвеец, не ведаючы, што зрабіць. Неабходна было дзейнічаць, не трацячы часу. Кожная хвіліна прамаруджання магла зрабіцца ракавой для жыцця яго гаспадара. Але не было той афяры, на якую-б не адважыўся-б верны слуга; Фелім кінуўся да калючай расліны і голымі рукамі адарваў ад яе галінку.
Яго рукі былі падраны да крыві. Але ці можна было звяртаць увагу на такое глупства, калі выратоўваўся лёс чалавека! Ірландзец пабег да кабылы і, без усякіх перасцярог, падсунуў ёй пад хвост прыладу катавання.
А тым часам на паляне дзеянне ішло сваім парадкам. Пятля была гатова; другі канец вяроўкі, перакінуты цераз галіну смакоўніцы, быў ужо ў руках добраахвотнікаў-катаў. Яны чакалі апошняга загаду. Натоўп замёр. Людзі стаялі маўкліва і нерухома, як ствалы акружаючых дрэў. Нават Кольхаун ухіліўся ад гэтай ролі.
У гэты напружаны момант старая кабыла, — усе ведалі, што яна належыць Зебу Стумпу, — раптам нібы звар‘яцела. Яна пачала танцаваць па траве, высока падкідаючы заднія ногі і напаўняючы паляну шалёным ірзаннем. Суседнія з ёю коні пачалі ёй уторыць, падскакваючы таксама шалёна, як і яна.
Настрой натоўпа рэзка змяніўся. На тварах адлюстравалася трывога, пачуліся спалоханыя крыкі.
Рэгулятары кінуліся да зброі і да коней.
— Індзейцы!
Толькі нашэсце каманчаў магло выклікаць такі перапалох.
Хваляванне прадаўжалася да таго часу, пакуль гаспадары не забралі сваіх коней. Коні супакоіліся, і толькі кабыла Зеба прадаўжала вар‘яцець.
Тады толькі натоўп даведаўся аб сапраўднай прычыне трывогі. Дарэчы, тут-жа выявілі, што гальвеец знік.
Фелім прадбачліва схаваўся за кустамі, і гэта яго выратавала, інакш жыццё слугі аказалася-б не ў меншай небяспецы, чым жыццё яго гаспадара.
Чалавек дваццаць схапіліся за стрэльбы і прыцэліліся ў віноўніцу скандала. Але раней, чым яны паспелі спусціць куркі, хтосьці са стаяўшых паблізу накінуў ласо на шыю каня і гэтым прымусіў яго змоўкнуць.
* * *
Спакой аднавіўся. Увага зноў сканцэнтравалася на асуджаным. Рэгулятары па-ранейшаму былі раззлаваны. Шумны інцыдэнт не толькі не развесяліў іх, а, наадварот, узмацніў злосць. Зноў пачуліся выкрыкі, патрабуючыя смяротнай кары.
Зноў натоўп прагнучых помсты людзей самкнуўся кальцом навокал прысуджанага.
Зноў бандыты схапіліся за вяроўку, зноў у кожнага з прысутных прамільгнула думка: «Хутка Морысу Джэральду — смерць!»
І зноў — перапынак.
З-за дрэў на яркае сонечнае святло выбегла красуня-дзяўчына.
Як метэор, уляцела Луіза ў натоўп і нахілілася над прысуджаным, маўкліва распасцёртым на траве. Учапіўшыся абодвума рукамі за вяроўку, яна вырвала яе з рук катаў.
— Цехасцы! Падлюгі! — закрычала яна з абурэннем. — Ганьба! Ганьба!
Здзіўленыя каты выпусцілі з рук вяроўку.
— Суд! Гэта называецца суд! Абвінавачваемы прысуджаны без абаронцы, не атрымаўшы магчымасці сказаць ніводнага слова ў сваё апраўданне. І гэта вы называеце справядлівасцю? Цехаская справядлівасць! Саромейцеся! Вы не людзі, а звяры! Забойцы!
— Што гэта азначае? — крыкнуў Пойндэкстэр, кідаючыся наперад і хапаючы дачку за руку. — Ты страціла рассудак, Лу! Ты зусім звар‘яцела! Як ты трапіла сюды? Хіба я не сказаў табе, каб ты адпраўлялася дадому? Зараз-жа ідзі, у гэтую-ж хвіліну, і не ўмешвайся ў тое, што цябе не датычыць!
— Бацька, гэта мяне датычыць!
— Цябе датычыць? Ах, праўда, ты, — сястра. Гэты чалавек — забойца твайго брата.
— Я гэтаму ніколі не паверу. Ніколі! О, людзі, калі вы сапраўды людзі, то не паступайце, як звяры. Патрэбен справядлівы суд, а тады… тады…
— Над ім быў справядлівы суд, — крыкнуў хтосьці з натоўпа. — Ніхто не сумняваецца ў яго вінаватасці. Ён забіў вашага брата, і ніхто іншы. І гэта вельмі непрыстойна з вашага боку, — даруйце, што я гавару так, — нядобра, што вы стараецеся выратаваць мустангера ад таго, што ён заслужыў.
— Правільна! — далучылася некалькі галасоў.
— Ён павінен быць пакараны па заслугах! — крыкнулі з натоўпа.
— Павінен, павінен! — рэхам паўтарыў цэлы хор.
— Нам вельмі шкада, што мы не можам задаволіць ваша патрабаванне, але мы павінны прасіць вас пайсці адсюль. Містэр Пойндэкстэр, было-б добра, калі-б вы адвялі вашу дачку.
— Пойдзем, Лу! Тут не месца для цябе. Трэба пайсці. Ты адмаўляешся? Што гэта? Ты адмаўляешся слухацца мяне? Касій, вазьмі яе за рукі і адвядзі адгэтуль. Калі ты, Луіза, не пойдзеш добраахвотна, мы сілай прымусім цябе гэта зрабіць. Ну, будзь-жа разумнай. Зрабі тое, што я цябе прашу. Ідзі!
— Не, бацька! Я не пайду да таго часу, пакуль ты мне не паабяцаеш, пакуль усе не паабяцаюць…
— Мы нічога не можам абяцаць вам, міс, як-бы нам гэтага не хацелася. Ды і наогул гэта — не жаночая справа. Зроблена злачынства, забойства, вы гэта самі ведаеце. Нельга насілаваць думкі суддзяў. Забойцу няма літасці.
— Няма літасці! — рэхам адгукнулася некалькі дзесяткаў раззлаваных галасоў.
— Павесіць яго! Павесіць!
Рэгулятараў больш не бянтэжыць прысутнасць чароўнай дзяўчыны. Касій Кольхаун груба, зусім забыўшыся аб далікатнасці, цягне Луізу з паляны. Яна вырываецца з яго рук, заліваецца слязмі і моцна пратэстуе супроць бесчалавечнай расправы.
— Каты! Забойцы! — крычыць Луіза.
Але вось дзяўчына ўжо выведзена з натоўпа, пазбаўленая надзеі дапамагчы чалавеку, за якога яна гатова аддаць жыццё.