Дурная пані і «разумны» пан

Дурная пані і «разумны» пан Казка Аўтар: народ

Крыніца: http://bellib.org/2009-05-25-13-14-53/item/tales-folk/tales-folk-040.html

Прапануем да спампаваньня!

Быў адзін мужык. Да ўсяго спрыцён. Што ні надумаецца — тое і зробіць. І ўсё яму гладка ўдавалася.

Захацелася яму з паноў пажартаваць. Пайшоў ён на панскі двор. Бачыць: ходзіць па двары белая свіння з парасятамі. Мужык зняў шапку, пачаў кланяцца свінні.

Убачыла гэта пані з балкона.

— Чаго ты, мужык, кланяешся маёй Белцы? — пытаецца.

Мужык пачухаў патыліцу ды кажа заклапочана:

— Бачыш, панечка, справа якая: ваша Белка даводзіцца маёй Рабцы роднай цёткай. Рабка выходзіць замуж, дык прыслала мяне запрасіць цётку на вяселле. А цётка нешта ўсё гнецца, не хоча ісці. Вось я ёй і кланяюся...

— А я і не ведала, што ў маёй Белкі ёсць пляменніца! — здзівілася пані.

— Ёсць, ёсць! — кажа мужык.— Яна такая ж добрая, ціхая ды рахманая, як і яе цётка.

— Дык як жа ты яе — павядзеш ці павязеш? — пытаецца пані.

— Павяду, панечка: няма ў мяне на чым везці.

— А парасяты як — дома застануцца?

— Не, панечка. Рабка запрашала цётку з дзеткамі...

— Дык жа яны малыя: ці дойдуць?

— Так, так, панечка,— кажа мужык,— могуць і не дайсці: дарога не блізкая.

— Дык я загадаю, каб запрэглі каня.

— Вядома, панечка, на возе ім лепш было б: ўсё ж яны не простыя парасяты, а панскія.

Тут як бачыш падалі мужыку павозку. Звязаў ён Белку, палажыў на воз, а парасят паўкідаў у мяшок.

— Ці скора ж чакаць Белку з дзеткамі з вяселля?— пытаецца пані.

— А так пасля дожджыку ў чацвер,— адказаў мужык.

Сеў ён на воз і паехаў дахаты.

Вярнуўся пан з палявання. Пані яму і расказала, што іх Белка паехала на вяселле да племянніцы і вернецца пасля дожджыку ў чацвер.

— Ах,— кажа пан,— якая ж ты дурная! Падмануў цябе мужык: прападзе і свіння з парасятамі, і фурманка. Ну, ды мяне ён не абдурыць!

Загадаў пан запрэгчы тройку коней, сеў з фурманом і памчаўся даганяць мужыка.

Ляціць тройка па дарозе, толькі пыл курыць ды званок пад дугою звініць.

Пачуў мужык званок і думае: «Ці не пагоня гэта?» Звярнуў каня ў лес, прывязаў да дрэва. А сам выйшаў на дарогу, накрыў шапкаю жабу і сеў каля яе, аберуч за шапку трымаючыся.

Пад'ехаў пан.

— Набок! — крычыць мужыку.

— Не, панок,— кажа мужык,— аб'язджайце вы, бо мне нельга з гэтага месца сысці.

Аб'ехаў пан, потым спыніўся і пытаецца:

— Гэй, мужык, ці не бачыў ты тут чалавека з свіннёю і з парасятамі?

— Бачыў, пане.

— А ведаеш, куды ён паехаў?

— Ведаю, панок.

— Дык пакажы нам дарогу.

— Не магу, панок, рук падняць. Я лепш раскажу вам: едзьце проста, потым завернеце крута-крута направа, потым крута-крута налева і гэтак далей.

Пан пытаецца ў фурмана:

— Зразумеў?

— Не, пане.

Тады пан пытаецца ў мужыка:

— А ты сам дагнаў бы яго?

— Чаму ж не! Я яго як бачыш дагнаў бы!

— Дык дагані, я табе заплачу.

— Не магу. Мне няможна нават з месца скрануцца.

— Чаму?

— Ды гэта ж, бачыце, якая справа: ехаў гэтай дарогай мой пан, сустрэўся з другім панам, а той падарыў яму заморскага шчыгла. Дык пан загадаў мне вартаваць шчыгла, пакуль ён не вернецца.

— Ну, то едзь ты з маім фурманом, а я буду вартаваць шчыгла,— кажа пан.

— Не, пане, не магу: ты выпусціш шчыгла, тады мне бяда будзе.

— Ну, дык я буду вартаваць з фурманом, а ты даганяй адзін.

— Не, не магу...

— То на табе сто рублёў — толькі даганяй.

Падумаў мужык і кажа:

— Добра. Але глядзіце ж — мацней трымайце шапку, каб шчыгол не вылецеў!

Узяў мужык сто рублёў, сеў у панскую карэту і паехаў. Па дарозе адчапіў званок, заехаў у лес, забраў падводу з Белкаю ды рушыў дахаты.

Сядзяць пан з фурманом над шапкаю з гадзіну — няма мужыка. Пачакалі яшчэ гадзіну — нікога не чуваць. Фурман пакруціў галавою і кажа:

— Пані была дурная — аддала мужыку каня з Белкаю і парасятамі, а пан яшчэ дурнейшы: аддаў за нейкага заморскага шчыгла тройку лепшых коней з карэтаю ды яшчэ сто рублёў у прыдачу.

Пан узлаваўся:

— Што ты брэшаш, галган! Не можа таго быць, каб мужык перахітрыў мяне! Я калі дам аб'яву, дык адразу даведаюся, чый шчыгол, і тады знайду мужыка.

Сядзелі яны, сядзелі над шапкаю, а тут ужо і звечарэла. Фурман і кажа:

— Пане, есці хочацца. Пара дадому...

Пану таксама есці захацелася, ды і рукі знямелі. Ён і кажа:

— Возьмем шчыгла і пойдзем. А там я знайду гэтага мужыка! Ну, я шапку буду падымаць, а ты лаві шчыгла.

— Ой, пане,— калоціцца фурман,— баюся: яшчэ выпушчу.

— Ну, дык ты падымай шапку, а я лавіць буду. Я не такі разявака, як ты!

Прыўзняў фурман шапку, а пан цоп абедзвюма рукамі за жабу!

Агледзеўся пан ды як закрычыць, як замахае рукамі...

А фурман смяецца, узяўшыся ў бокі:

— Ці не казаў я, што пані дурная, а пан яшчэ дурнейшы!

— Маўчы,— просіць пан фурмана,— не кажы хоць пані...

І павалокся пан дадому як мыла з'еўшы.