Выбраныя казкі (Андэрсен, 1946)/Дзюймовачка

Дзюймовачка Казка Аўтар: Ганс Крысціян Андэрсен 1835 Арыгінальная назва: Tommelise Пераклад: Янка Маўр

Прапануем да спампаваньня!

Жыла-была адна жанчына, і не было ў яе дзяцей. А ёй вельмі хацелася мець маленькае дзіця. Вось пайшла яна да старой чараўніцы і сказала:

— Мне вельмі хочацца, каб у мяне была дачка. Ці не скажаш ты, дзе мне яе ўзяць?

— Чаму не сказаць? — адказала чараўніца. — Вось табе ячменнае зярнятка. Гэтае зярнятка не простае, не такое, што расце па сялянскіх палях і якімі кормяць курэй. Садзі ты гэтае зярнятка ў гаршчок для кветак, а потым убачыш, што будзе.

— Дзякую табе! — сказала жанчына і дала чараўніцы дванаццаць грошаў. Потым яна пайшла дадому і пасадзіла ячменнае зярнятка ў гаршчок для кветак. Толькі яна яго пасадзіла, зярнятка адразу дало расток, а з растка вырасла вялікая цудоўная кветка, зусім як цюльпан. Але пялёсткі кветкі былі шчыльна сціснутыя, як у бутона.

— Якая цудоўная, кветка! — сказала жанчына і пацалавала прыгожыя пялёсткі. І як толькі яна пацалавала пялёсткі, там унутры, у бутоне, нешта шпокнула—і кветка распусцілася. Гэта быў зусім цюльпан, але ў самой чашачцы на зялёным песціку сядзела дзяўчынка. Яна была маленькая-маленькая, усяго дзюйм росту. Яе так і празвалі Дзюймовачкай.

Шкарлупіна грэцкага арэха была яе калыскай, блакітныя фіялкі пярынай, а пялёстак ружы коўдрай. У шкарлупіне яна спала ноч, а ўдзень гуляла на стале. Жанчына паставіла на стол талерку з вадой, а па краях талеркі паклала кветкі, і доўгія сцябельчыкі кветак купаліся ў вадзе. Для маленькай Дзюймовачкі талерка з вадой была цэлым возерам, і Дзюймовачка плавала па гэтым возеры на пялёстку цюльпана, як на лодачцы. Замест вёслаў у яе былі два белыя конскія валасы. Дзюймовачка цэлыя дні каталася на сваёй цудоўнай лодачцы, пераплывала з аднаго боку талеркі на другі і спявала песні. Такога пяшчотнага галаска, як у яе, ніхто ніколі не чуў.

Аднаго разу ўначы, калі Дзюймовачка спала ў сваёй калысцы; праз адчыненае акно ў пакой улезла вялізная жаба, мокрая і брыдкая. Яна скокнула прама на стол і заглянула ў шкарлупіну, дзе спала пад пялёсткай ружы Дзюймовачка.

— Вось дзе добрая жонка будзе майму сынку! — сказала жаба. Яна схапіла арэхавую, шкарлупіну з дзяўчынкай і выскачыла праз акно ў сад.

У садзе працякала рэчка, а ля самага яе берага было топкае балота. Тут вось, у балотнай твані, і жыла старая жаба са сваім сынам. Сын быў таксама мокры і брыдкі — акурат як і яго маці, старая жаба.

— Коакс, коакс, брэкке-ке-кекс!- толькі і мог ён сказаць, калі ўбачыў маленькую дзяўчынку ў арэхавай шкарлупіне.

— Цішэй, ты! Разбудзіш яе, і яна ўцячэ ад нас,—сказала старая жаба.— Яна-ж лягчэй за лебядзіны пух. Пасадзім лепш яе на самую сярэдзіну ракі, на шырокі ліст куўшынкі,— гэта цэлы востраў для такой крошкі. Адтуль ужо ёй аніяк не ўцячы. А я тым часам зраблю для вас у твані ўтульнае гняздзечка.

У рацэ расло шмат куўшынак; іх шырокія зялёныя лісці плавалі па вадзе. Самы вялікі ліст быў далей за ўсіх ад берага. Жаба падплыла да гэтага ліста і паставіла на яго арэхавую шкарлупіну, у якой спакойна спала дзяўчынка.

Раніцою прачнулася Дзюймовачка і раптам убачыла, што яна ляжыць на лісце куўшынкі; навакол, куды ні глянеш, вада, а бераг ледзь віднеецца воддалі. Дзюймовачка вельмі спалохалася і заплакала.

А старая жаба сядзела ў твані і ўпрыгожвала свой дом чаротам і жоўтымі куўшынкамі,—яна хацела дагадзіць маладой нявестцы. Калі ўсё было гатова, жаба паплыла са сваім брыдкім сынком да ліста, на якім сядзела Дзюймовачка, каб узяць яе калыску і паставіць у спальні. Старая жаба нізка прысела ў вадзе перад дзяўчынкай і сказала:

— Вось мой сынок! Ён будзе тваім мужам. Вы добра зажывеце з ім у нас у твані.

— Коакс, коакс, брэкке-ке-кекс!—толькі і мог сказаць сынок.

Жабы ўзялі шкарлупіну і паплылі з ёй, а Дзюймовачка засталася на зялёным лісце і горка-горка заплакала, — ёй зусім не хацелася жыць у брыдкай жабы і выходзіць замуж за яе агіднага сына.

Маленькія рыбкі, якія плавалі пад вадой, бачылі жабу і яе сына і чулі, што яна казала Дзюймовачцы. Яны высунулі з вады свае галовы, каб паглядзець на малюсенькую нявесту. Як толькі рыбкі ўбачылі Дзюймовачку, ім стала вельмі шкада, што такой прыгожанькай дзяўчынцы прыдзецца жыць з жабамі. Не бываць-жа гэтаму! Рыбкі з усёй рэчкі падплылі да ліста куўшынкі, на якім сядзела Дзюймовачка, і перагрызлі сцебялёк ліста.

І вось ліст куўшынкі паплыў па цячэнню. Цячэнне было моцнае, і ліст з дзяўчынкай плыў вельмі хутка. Цяпер жаба ніяк не магла-б дагнаць Дзюймовачку.

А Дзюймовачка плыла ўсё далей, і маленькія птушкі, якія сядзелі ў кустах, глядзелі на яе і спявалі:

— Якая прыгожанькая маленечкая дзяўчынка!

Прыгожы белы матылёк увесь час лётаў вакол Дзюймовачкі і нарэшце апусціўся на ліст, - надта ўжо спадабалася яму маленькая дзяўчынка. Тады Дзюймовачка зняла з сябе пояс, адзін канец накінула на матылька, а другі прывязала да свайго лістка, і лісток паплыў яшчэ шпарчэй.

Раптам міма праляцеў майскі жук. Ён убачыў Дзюймовачку, схапіў яе і занёс на дрэва, а зялёны ліст куўшынкі паплыў далей, і з ім матылёк, — ён-жа ж быў прывязаны і не смог вызваліцца.

Бедная Дзюймовачка вельмі спалохалася, калі жук схапіў яе і паляцеў з ёю на дрэва. Але майскаму жуку і гора было мала. Ён усеўся высока на дрэве, пакарміў Дзюймовачку салодкім кветкавым сокам і сказаў ёй, што яна яму вельмі падабаецца, хоць яна і зусім непадобная да майскага жука.

Потым да іх прышлі ў госці другія майскія жукі, якія жылі на тым-жа дрэве. Яны разглядалі Дзюймовачку ад галавы да ног, а жучкі-паненкі паціскалі шчупальцамі.

— У яе толькі дзве ножкі!—сказалі адны.

— У яе нават няма шчупальцаў!—сказалі другія...

— Якая яна тонкая! Яна зусім як чалавек! —сказалі трэція. :

— Яна вельмі непрыгожая! парашылі нарэшце ўсе жукі.

Тут і майскаму жуку, які прынёс Дзюймовачку, здалося таксама, што яна вельмі непрыгожая, і ён не захацеў болей трымаць яе ў сябе, — хай ідзе куды хоча. Ён зляцеў з ёю ўніз і пасадзіў яе на рамашку.

Дзюймовачка сядзела на кветцы і плакала: ёй было крыўдна, што яна такая непрыгожая. Нават майскія жукі прагналі яе.

Усё лета пражыла Дзюймовачка адна-адзінюткая ў лесе. Яна спляла сабе з травы калыску і павесіла гэтую калыску пад вялікі ліст лопуха, каб яе не замачыў дожджык. Яна ела салодкі кветкавы мёд і піла расу, якую кожную раніцу знаходзіла на лісцях.

Так прайшло лета, прайшла і восень. Набліжалася доўгая халодная зіма, Усе птушкі адляцелі, кветкі завялі, а вялікі лопух, пад якім жыла Дзюймовачка, пажоўк, засох і скруціўся ў трубачку.

Дзюймовачка дрыжала ад холаду: сукенка яе ўся парвалася, а сама яна была такая маленькая, кволая—як ёй не мерзнуць? Пайшоў снег, і кожная сняжынка была для Дзюймовачкі тое самае, што для нас цэлая лапата снегу. Мы-ж вялікія, а яна была ўсяго толькі з дзюйм росту. Яна загарнулася была ў сухі ліст, але ён зусім не грэў, і Дзюймовачка сама дрыжала, як асенні ліст.

Тады Дзюймовачка парашыла пайсці з лесу і пашукаць сабе прытулак на зіму.

За лесам, у якім жыла Дзюймовачка, было вялікае поле. Хлеб з поля даўно ўжо ўбралі, і толькі кароткія сухія сцябельчыкі вытыркаліся з мерзлай зямлі.

У полі было яшчэ халадней, чым у лесе, і небарака зусім змерзла. І вось Дзюймовачка прышла да норкі палявой мышкі; уваход у норку быў прыкрыты сухімі сцябельчыкамі. Палявая мышка жыла ў цяпле і была заможная: кухня і кладоўка ў яе былі даверху напоўнены збожжам. Дзюймовачка стала ля парога, як жабрачка, і папрасіла даць ёй кавалачак ячменнага зерня, бо яна два дні нічога не ела.

— Ах ты, небарака!- сказала палявая мыш (яна была, па сутнасці, добрая баба). — Ну, ідзі сюды, пагрэйся ды пад'еш са мной!

І Дзюймовачка спусцілася ў норку, абагрэлася і пад'ела.. Старой мышы дзяўчынка вельмі спадабалася, і яна сказала ёй:

— Аставайся ў мяне на зіму. Я буду карміць цябе, а ты даглядай добра мой дом ды расказвай мне казкі, — я вельмі людлю казкі.

І Дзюймовачка стала рабіць усё, што загадвала ёй старая мыш. Ёй жылося вельмі добра ў цёплай мышынай норцы.

— Скора ў нас будуць госці, — сказала аднойчы палявая мыш. - Раз у тыдзень прыходзіць наведаць мяне мой сусед. Ён вельмі багаты і жыве куды лепш за мяне. У яго вялікі дом пад зямлёй, і ён носіць цудоўную чорную футру. Выходзь, дзяўчынка, за яго замуж! Ужо-жза ім ты не прападзеш. Адна толькі бяда: ён зусім сляпы і не ўбачыць цябе. Затое ты будзеш расказваць яму самыя лепшыя казкі, якія толькі ведаеш.

Але Дзюймовачцы зусім не хацелася выходзіць замуж за суседа,—гэта-ж быў крот.

Хутка крот і сапраўды прышоў у госці да палявой мышы. Ён быў такі паважны, вучоны і багаты; шуба на ім была бархатная і вельмі прыгожая.

Дом у яго быў у дваццаць разоў большы, чым дамок. палявой мышкі. Там было многа вялікіх пакояў і доўгіх калідораў, але сонца ніколі не заглядвала туды. Крот цярпець не мог сонца і кветак, — ён-жа ж іх ніколі не бачыў.

Дзюймовачку прымусілі спяваць для важнага госця, і яна праспявала дзве песенькі, ды так хораша, што крот адразу палюбіў яе. Але ён не сказаў ні слова, — ён быў такі сур'ёзны і салідны пан.

А потым крот пракапаў пад зямлёй доўгі падземны ход ад свайго дома да самай норкі палявой мышы і запрасіў старую мыш з Дзюймовачкай прайсціся па гэтым падземным ходзе.

Крот узяў у рот гнілушку—у цямноце гнілушка свеціць нібы свечка — і пайшоў паперадзе, асвятляючы доўгі і шырокі калідор. На поўдарозе крот спыніўся і сказаў:

— Тут ляжыць нейкая птушка. Але вам яе няма чаго баяцца, — яна мёртвая.

І крот праткнуў сваім шырокім носам дзірку ў столі; дзённае святло пранікла ў падземны ход, і Дзюймовачка ўбачыла мёртвую ластаўку. Гэта была сапраўдная птушка з пер'ямі і дзюбай; яна, мабыць, памерла нядаўна, у пачатку зімы, і ўпала ў норку крата.

Крылкі мёртвай птушкі былі моцна прыціснуты да цела, ножкі і галава схаваны ў пёрайкі. Бедная ластаўка, мабыць, памерла ад холаду. Дзюймовачцы стала вельмі шкада яе,— яна так любіла птушак, яны-ж цэлае лета спявалі ёй свае цудоўныя песенькі. Але крот штурхануў ластаўку сваімі кароткімі лапамі і сказаў:

— Цяпер ужо нё пасвісціш! Так, не хацеў-бы я радзіцца вось гэтай пічужкай. Яна толькі і ўмее чырыкаць ды шчабятаць, а прыдзе зіма—што ёй рабіць: памірай ад голаду і холаду. Вось ужо маім дзецям зімы не прыдзецца баяцца.

— Так, так! — сказала палявая мыш. — Якая карысць ад гэтага чырыкання? Песнямі сыты не будзеш, чырыканнем узімку не сагрэешся!

А Дзюймовачка маўчала, але калі крот і мыш павярнуліся да птушкі спіной. Дзюймовачка схілілася над ластаўкай, рассунула пёрайкі і пацалавала яе прама ў сплюшчаныя вочы.

"Можа гэта тая самая ластаўка, што так цудоўна спявала ўлетку, падумала дзяўчынка. - Колькі радасці дала ты мне, мілая птушачка!"

Потым крот заткнуў дзіру ў столі і праводзіў старую мыш і Дзюймовачку дахаты. Уначы Дзюймовачцы не спалася. Яна ўстала з пасцелькі, спляла з сухіх націнак вялікі кавёр, пайшла ў падземны ход і прыкрыла каўром мёртвую птушку. Потым Дзюймовачка прынесла з мышынай норкі пушысты, мяккі мох і зрабіла з яго пасцельку, каб мёртвай птушцы было лепей ляжаць.

— Бывай, мілая ластаўка,- сказала Дзюймовачка.— Бывай! Дзякую табе за тое, што ты так цудоўна спявала мне ўлетку, калі дрэвы былі яшчэ зялёныя, а сонейка так добра грэла!

І яна прытуліла галоўку на грудзі птушкі і раптам спалохалася: яна пачула, як у грудзях ластаўкі нешта стукае. Гэта забілася сэрца птушкі - яна была не зусім мёртвая, а толькі здрантвела ад холаду. А цяпер яна сагрэлася і аджыла.

Дзюймовачка дрыжала ад страху - птушка-ж была проста веліканам у параўнанні з такой крошкай. Але ўсё-такі Дзюймовачка сабралася з духам, шчыльней закрыла ластаўку коўрыкам, а потым збегала, прынесла лісток мяты, якім сама накрывалася, і накрыла ім галаву птушкі.

На другую ноч Дзюймовачка зноў ціханька прабралася да птушкі. Ластаўка ўжо зусім ачуняла, толькі была яшчэ вельмі слабая і ледзь-ледзь расплюшчыла вочы, каб паглядзець на дзяўчынку. Дзюймовачка стаяла перад ёю з кавалкам гнілушкі ў руках,—іншага ліхтара ў яе не было.

— Дзякую табе, мілая крошка! — сказала хворая ластаўка. — Я так добра сагрэлася! Хутка я зусім папраўлюся і зноў вылёту на сонейка:

— Ах,- сказала Дзюймовачка,- цяпер так холадна, ідзе снег! Аставайся лепш у сваёй цёплай пасцелі, а я буду даглядаць цябе.

Дзюймовачка прынесла ластаўцы вады ў кветкавай пялёстцы і некалькі ячмённых зярнятак. Ластаўка папіла і паела, а потым расказала дзяўчынцы, як яна параніла сабе крыло аб калючы куст і не магла ляцець разам з другімі ластаўкамі ў цёплыя краі. Прышла зіма, стала вельмі холадна, і яна ўпала на зямлю... Болей ластаўка ўжо нічога не памятала, і як трапіла сюды, у падзямелле,—яна не ведала.

Усю зіму пражыла ластаўка ў падзямеллі, а Дзюймовачка даглядала яе. Ні крот, ні палявая мышка нічога не ведалі аб гэтым, — яны-ж зусім не любілі птушак.

Калі настала вясна і прыгрэла сонейка, Дзюймовачка, каб ластаўка магла вылецець, працерабіла тую дзіру, якую зрабіў у столі крот.

Ластаўка спытала, ці не хоча дзяўчынка адправіцца разам з ею, — няхай сядзе ёй на спіну, і яны паляцяць у зялёны лес. Але Дзюймовачцы было шкада старой палявой мышы, — яна ведала, што старая без яе будзе вельмі нудзіцца:

— Не, я не магу ляцець з табой,- сказала яна ластаўцы.

— Бывай, бывай, мілая дзяўчынка!- прашчабятала ластаўка і вылецела на волю,

Дзюймовачка паглядзела ёй услед, і слёзы закапалі ў яе з вачэй,—надта ўжо палюбіла яна птушку.

— Цві-віць, цві-віць!— крыкнула ластаўка і знікла ў зялёным лесе.

А Дзюймовачка асталася ў мышынай нары. Цяпер ёй жылося вельмі дрэнна. Ёй зусім не дазвалялі выходзіць на сонейка, а поле вакол норкі палявой мышы зарасло высокімі тоўстымі калоссямі і здавалася Дзюймовачцы драмучым лесам.

І вось аднаго разу прышоў стары крот і пасватаўся да Дзюймовачкі.

— Ну, цяпер табе трэба рыхтаваць пасаг, - сказала старая мыш. — Ты выйдзеш замуж за важнага пана, і трэба, каб у цябе ўсяго было многа.

І Дзюймовачцы прышлося цэлыя дні прасці пражу. Старая мыш наняла чатырох павукоў, і яны дзень і ноч сядзелі ў мышынай нары і ткалі розную тканіну.

А тоўсты сляпы крот кожны вечар прыходзіў у госці і балбатаў аб тым, што хутка лету будзе канец, сонца перастане паліць зямлю. І яна зноў зробіцца мяккай і рыхлай. Вось тады яны і адгуляюць вяселле. Але Дзюймовачка ўсё сумавала і плакала: яна зусім не хацела выходзіць замуж за тоўстага крата.

Кожную раніцу, пры ўсходзе сонца, і кожны вечар, пры заходзе, Дзюймовачка выходзіла на парог мышынай норкі; часам вецер рассоўваў калоссі, і ёй удавалася ўбачыць кавалачак блакітнага неба.

"Як светла, як хораша тут на волі!" думала Дзюймовачка і ўсё ўспамінала ластаўку. Ёй вельмі хацелася пабачыць птушку, але ластаўкі нідзе не было відаць; мабыць, яна лётала там далёка-далёка, у зялёным лесе.

І вось прышла восень. Пасаг Дзюймовачкі быў гатовы.

— Праз чатыры тыдні тваё вяселле! — сказала Дзюймовачцы палявая мыш.

Але Дзюймовачка заплакала і сказала, што не хоча выходзіць замуж за нуднага крата.

— Глупствы! — сказала старая мыш.- Не будзь упартай, а то я ўкушу цябе сваімі вострымі зубамі. Чым табе крот не муж? У самой каралевы няма такой чорнай бархатнай футры, як у яго. Ды і ў скляпах у яго не пуста. Бога дзякуй за такога мужа!

Нарэшце надышоў дзень вяселля, і крот прышоў па сваю нявесту. Цяпер Дзюймовачцы прыдзецца перасяліцца ў кратовую нару, жыць глыбока пад зямлёй, і ніколі яна не ўбачыць сонца, - крот ні ў якім разе не дазволіць ёй выходзіць з нары. А беднай Дзюймовачцы было так цяжка назаўсёды развітацца з ясным сонейкам. І Дзюймовачка вышла зірнуць на сонейка ў апошні раз.

Хлеб быў ужо ўбраны з поля, і з зямлі зноў тырчалі голыя, засохлыя сцяблы.

Дзяўчынка адышла ад мышынай норкі крыху далей і працягнула да сонца рукі.

- Бывай, сонейка, бывай!

Потым яна ўбачыла маленькую чырвоную кветку, абняла яе і сказала:

— Пакланіся, кветачка, ад мяне мілай ластаўцы, калі ўбачыш яе!

— Цві-віць, цві-віць! — раптам пачулася над яе галавой.

Дзюймовачка падняла вочы і ўбачыла ластаўку, якая пралятала міма. Ластаўка таксама ўбачыла дзяўчынку і вельмі абрадавалася, а Дзюймовачка заплакала і расказала ластаўцы, як ёй не хочацца выходзіць замуж за тоўстага крата і жыць з ім глыбока пад зямлёй, куды ніколі не заглядвае сонейка.

— Ужо надыходзіць халодная зіма, —сказала ластаўка, — і я паляту далёка-далёка, у цёплыя краі. Хочаш ляцець са мной? Садзіся мне на спіну,— толькі прывяжы сябе мацней поясам, — і мы паляцім з табой ад брыдкага крата, паляцім далёка, за сіняе мора, дзе сонейка свеціць ярчэй, дзе заўсёды лета і цвітуць цудоўныя кветкі. Паляцім са мной, мілая крошка! Ты-ж выратавала мне жыццё, калі я замярзала ў цёмнай, халоднай яме.

— Але, але, я паляту з табой! — сказала Дзюймовачка.

Яна села ластаўцы на спіну, працягнула ножкі на яе хвост і моцна прывязала сябе поясам да самага вялікага пяра.

Ластаўка ўзнялася стралой і паляцела над цёмнымі лясамі, над сінімі марамі і высокімі горамі, пакрытымі снёгам. Тут было вельмі холадна, і Дзюймовачка ўся закапалася ў цёплыя пер'і ластаўкі, а высунула толькі галаву, каб любавацца прыгожымі мясцінамі, над якімі яны праляталі.

Але вось і цёплыя краі! Тут сонца ззяла значна ярчэй, неба было ўдвая вышэй, як у нас, а каля равоў і плятнёў віўся цудоўны зялёны вінаград. У лясах раслі памеранцы і лімоны, пахла міртамі і душыстай мятай, а па дарожках бегалі вясёлыя дзеці і лавілі вялікіх яскравых матылькоў. Але ластаўка ляцела ўсё далей.

На беразе цудоўнага блакітнага возера, сярод зялёных кучаравых дрэў стаяў старажытны белы мрамарны палац. Вінаградныя лозы абвівалі яго высокія калоны, а наверсе, пад дахам, ляпіліся птушыныя гнёзды. У адным з іх і жыла ластаўка,

— Вось мой дом!— сказала ластаўка. — А ты выберы сабе самую прыгожую кветку ўнізе, я пасаджу цябе туды, і ты будзеш жыць, як лепей не трэба.

Дзюймовачка абрадавалася і ад радасці запляскала ў далоні.

Унізе ляжалі кавалкі белага мрамара, — гэта звалілася верхавіна адной калоны і разбілася на тры кавалкі, - паміж мрамарнымі абломкамі раслі вялікія белыя кветкі. Ластаўка спусцілася і пасадзіла дзяўчынку на шырокую пялёстку, Але што за цуд такі! У чашачцы кветкі сядзеў маленькі чалавечак беленькі і празрысты, быццам ён быў з шкла. За плячыма ў яго дрыжалі лёгкія крылкі, а на галаве блішчэла маленькая залатая карона. Ростам ён быў не болей за нашу Дзюймовачку. Гэта быў кароль эльфаў.

Калі ластаўка падляцела да кветкі, эльф зусім перапалохаўся. Ён быў такі малюсенькі, а ластаўка такая вялікая. Але ён вельмі абрадаваўся, калі ўбачыў Дзюймовачку, — ён ніколі яшчэ не бачыў такой прыгожай дзяўчынкі. Ён нізка пакланіўся ёй і спытаў, як яе завуць.

— Дзюймовачка, — адказала дзяўчынка.

— Мілая Дзюймовачка, - сказаў эльф, — ці не хочаш ты быць маёй жонкай?

І Дзюймовачка адразу згадзілася.

Тады з кожнай кветкі вылецелі эльфы і прынеслі Дзюймовачцы падарункі. Самым лепшым падарункам былі празрыстыя крылкі, зусім як у страказы. Іх прывязалі Дзюймовачцы на спіну, і яна таксама магла цяпер пералятаць з кветкі на кветку. Колькі было радасці і весялосці!

А ластаўка сядзела наверсе ў сваім гняздзечку і спявала песні, як умела.

Яна спявала эльфам вясёлыя песні пра цёплую зіму. А калі ў халодных краінах прышла вясна, ластаўка стала збірацца на ралзіму.

— Бывай, бывай! - прашчабятала ластаўка і зноў паляцела з цёплых краёў у Данію. Там у яе было маленькае гняздзечка, акурат пад акном чалавека, які ўмеў добра расказваць казкі. Ластаўка расказала яму пра Дзюймовачку, а ад яго і мы пачулі ўсю гэтую гісторыю.