Перайсці да зместу

Хрыстаматыя беларускае літэратуры. ХІ век—1905 год/П. Шпілеўскі/Засьцянковы губэрнер

З пляцоўкі Вікікрыніцы
З „Падарожы па Палесьсі і Беларускім краі“ Засьцянковы губэрнер
Нарысы
Аўтар: Павел Шпілеўскі
1922 год
Пераклад: Максім Гарэцкі
Кірмаш у Нясьвіжы

Спампаваць тэкст у фармаце EPUB Спампаваць тэкст у фармаце RTF Спампаваць тэкст у фармаце PDF Прапануем да спампаваньня!




ЗАСЬЦЯНКОВЫ ГУБЭРНЕР.

(З „Падарожы“).

Застаўшыся ў засьценку (па дарозе з Барысава ў Ігумень), я пазнаёміўся з засьцянковым губэрнерам, ці шпэктарам.

Прачнуўшыся ўраньні, я быў надта зьдзіўлены гукамі, якія чуліся за сьценкаю майго пакою: букі-аз-ба, ведзі-аз-ва, глаголь-аз-га, — букі-он-бо… і г.д. Я папытаўся ў хурмана, што гэта? Хурман адказаў: „Губэрнер вучыць дзяцей“. Мне дужа захацелася паглядзець на гэтага губэрнера, і дзеля таго я сабраўся быў пайці ў суседні пакой. Аж губэрнер папярэдзіў мяне і сам зьявіўся ка мне.

Гэта быў адзін з нікім неапісаных беларускіх тыпаў, які надта зьдзівіў-бы вас з першага знаёмства з ім.

Губэрнер быў даволі паджылы чалавек, высокага росту, тонкі, як пруток, з даўгімі валасамі на галаве і няголенаю з месяц барадою; на ім быў нейкі сурдут ці вэнгерка, якая ледзь абцягавала яго мізэрнае цела, — з станам (таліяй) блізка што на плячох і вузенькімі й кароценькімі рукавамі. Заместа ботаў на нагах яго былі чаравікі, прывязаныя к нагам вяровачкамі.

Ён адрэкамэндаваўся мне.

З слоў яго я даведаўся, што ён займаецца з сваімі гадунцамі ведамыя гадзіны; другім часам памагаець іх бацьком касіць, гараць, сячы дровы і г. д. Пэнсію дастаець з кожнае сям’і засьценка па адным, а многа — па два рублі ў год, з дадаткам такой-сякой вопраткі.

Вось гэткі губэрнер, бывае, зжываець у засьценку ўвесь свой век, а часам пераходзіць з аднаго засьценка ў другі: гэта залежыць ад яго характару, а троху ад незаможнасьці засьцянкоўцаў, якія ня плацяць па ўмове.

Губэрнер, які жывець у вадным засьценку доўга, робіцца паважанаю асобаю: да яго, як наўчонага чалавека, прыходзяць раіцца; яму даручаюць казаць прамовы на ймянінах, на хаўтурах і г. д.; яго прымаюць сябром старыя людзі і іншы раз жэняць яго з дачкою якога беднага шляхціца…

Але й жаніўшыся губэрнер астаецца губэрнерам да самае сьмерці.


  Гэты твор з’яўляецца перакладам і мае асобны прававы (ліцэнзійны) статус адносна карыстанай аховы аўтарскіх правоў на арыгінальны змест.
Арыгінал:

Гэты твор быў апублікаваны да 1 студзеня 1929 года і знаходзіцца ў грамадскім набытку ўва ўсім свеце, бо аўтар памёр, прынамсі 100 гадоў таму.

 
Пераклад:

Гэты твор знаходзіцца ў грамадскім набытку ў краінах, дзе тэрмін аховы аўтарскага права на твор складае 70 гадоў або менш.

Абразок папярэджаньня
Гэты твор не абавязкова ў грамадскім набытку ў ЗША, калі ён быў апублікаваны там цягам 1927—1964 гадоў.