zabarona trywała 40 hadoŭ — ažno da wialikaj rasiejskaj rewolucii. Jak najwyšejšaja prajawa demokratyčnaho ruchu, rewolucija zbudziła ŭrešci pryspanyje massy biełaruskaho sielanstwa, i woś pieršyje pakaleńnia biełarusaŭ, radziǔšyjesia i uzhadawanyje paśla skasawańnia panščyny, jak wolnyje ludzi, prystupajuć da adbudowy swajej nacyonalnaj kultury, pracujuć dziela duchowaho wyzwaleńnia swajho narodu — dziela nacyonalnaho adradžeńnia.
Biełaruski nacyonalny ruch, katory hetak šyroka razwiwajecca nawat ciapier — u časi wajny — naabapał wajennaho frontu, mieŭ swaich pradwieśnikoǔ ješče pierad rewolucijej 1905 hodu. Proby biełaruskaho piśmienstwa siahajuć nawat kanca XVIII st., kali Mańkoŭski napisaŭ swaju „Eneidu“, dajšoǔšuju da nas tolki ŭ adryŭkach. U druhoj čwierci XIX st. wychodziać zborniki narodnych wieršaǔ z dadatkam oryhinalnych (Jan Čečott), a pobač s tym apowieści moralnaho charakteru (Barščeŭski, Rypinski i inš.). Miž apošnimi bahaty ŭkład u biełaruskuju literaturu ǔnios Wincuk Dunin-Marcinkiewič, daŭšyj ceły rad wialikšych paetyckich tworaŭ, pisanych dobraj biełaruskaj mowaj, ale bolš cikawych z bytawoha pahladu, čym z artystyčnaho, — u tym liku „Hapon“, „Kupalle“, „Sčeroŭskije dažynki“, sceničnyje twory „Zaloty“ i „Sielanka“, da katoraj napisaŭ muzyku wiadomy kompozytar ziamli našaj, Stanisłaŭ Moniuško, i katoruju ihrali ŭ 50-ch hadach na minskaj scenie. Dy ŭsie twory papiarednikoǔ Marcinkiewiča i jaho samoha pa swajmu charakteru wielmi daloki ad nowaj biełaruskaj ideolohii: pamienionyje aŭtory stajać nad narodam, heta — pany, katoryje pišuć dziela nawučańnia „prostych“ ludziej. I choć sa šlachockaj siamji wyjšoǔ takže Maciej Buračok (Francišk Bohušewič — z Ašmianščyny), jon pieršy ǔnios u bie-
