zahranicu. Jana znajšła sabie prypynak u Lwowi — miž bratami-ukraincami. Tut chadziła ŭ uniwersytet na historyčna-filolohičny fakultet i specyalna pracawała nad biełaruščynaj. Jak temu dla doktaratu wybrała biełaruskije batlejki i sabrała bahaty materjał da hetaho.
Wyjšoǔšy zamuž i zmianiǔšy hetak imia, „Ciotka“ wiarnułasia nazad u rodny Kraj, kab dalej pracawać miž swaimi. Tut, u Wilni, jana była pry zakładzinach biełaruskaho teatru, biełaruskich hramadzkich orhanizacij. Pracawała dziela školnaj sprawy, padhataŭlajučy knižki dla pačatkowych škol, i wypuściła ǔ świet swajo „Pieršaje čytańnie“. Niejki čas była ŭ Pieciarburzi, dzie pracawała ŭ biełaruskaj kołonii, pisała i pamieščała swaje twory ŭ „Maładoj Biełarusi“. Paśla naladziła ǔ Minsku miesiačnik dla maładziožy — „Łučynku“ i była tam hłaŭnaj literaturnaj kiraŭničkaj.
Kali nastała wajna, „Ciotka“ zapisałasia ŭ siostry miłaserdzia i pad kulami na paloch bitw akazwała pomač ranienym, nie zwiertajučy uwahi na niebaspiečnaść. Paśla, kab być u Wilni, pastupiła ŭ tutejšy tyfusowy barak i pracawała blizka da apošnich dzion rasiejskaho panawańnia. I tut, spatykajučy chworych saldataŭ — bielarusaŭ, „Ciotka“" wieła miž imi swaju biełaruskuju rabotu. Tolki pierad samym adchodam rasiejcaŭ, bajučysia, kab jaje nia wywiaźli razam z adstupaŭšym wojskam, „Ciotka“ paprasiła dać jej na niejki čas odpusk.
Kali — paśla prychodu niemcaŭ — pačałasia šyrokaja biełaruskaja rabota dziela naładžeńnia biełaruskich škol, „Ciotka“ była tut pieršaja: jana wyšukiwała wučycielskije siły, zbirała dziaciej, sama kirawała školnaj rabotaj. Hetak sama jaje staranniem byli ŭrešci adkryty biełaruskije wučycielskije kursy ŭ Wilni, na katorych „Ciotka“ wykładała pedagogiku,
