Старонка:Krywičanin.pdf/7

З пляцоўкі Вікікрыніцы
Гэта старонка не была вычытаная

S paławiny XIII stalećcia terytoryia Pinska-Turaůskaho kniaźstwa stanowicca arenaj baraćby Ukrainskich udzielnych kniazioů z Litoůska-Biełaruskaj dzieržawaj. Turawa-Pinskije kniazi z hetaj pryčyny pastaůleny ů wielmi niewyhadnaje pałažeńnie. Usileńnie Litwy i usileńnie Ukrainy roůna hraziło niezaležnaści Turawa-Pinskaho kniaźstwa. Z hetaj pryčyny jany starajucca być neůtralnymi da abiedźwiech warožych staron, admaůlajucca pad roznymi pryčynami ad učaścia ů pachodach i hetak ławirujučy padtrymliwajuć niejki čas swaju niezaležnaść.

Hetkaje pałažeńnie trywało datul, pakul u kancy Turawa Pinskije kniazi nie ůstupili ů palityčnuju suwiaź z Litwoj za Hiedymina i nie pryznali nad saboj jaho ůłaści.

Dla wymučenaho biezupynnymi wojnami Turawa-Pinskaho kniaźstwa i da taho ješče zrujnawanaho tatarskaj nawałaj, pierachod pad ůłaść Hiedymina nia moh być ciažki: kniaź hety ůmieů prychilić da siabie swaich lennych kniazioů kroůnymi suwiaziami z litoůska-biełaruskimi kniaziami, razdačaj im wysokich uradoů, pawažańniem, šyrokaj tolerancijej, zachawańniem samaůpraůleńnia i inš.

Pa śmierci Hiedymina (1341 h.), wialikaje kniaźstwo Litoůskaje, zhodna s testamentam niaboščyka kniazia, było padzieleno pamiž jaho synami. Pinsk i Turaů dastalisia Narymuntu Hiedyminawiču. Ale Narymunt nia doůha ůtrymaůsia: atrymaůsy Turawa-Pinskaje kniaźstwo sabie ů udzieł, zadumaů jon učynić jaho saůsim niezaležnym i wydzielicca z Litwy. Na heto ůsie litoůskije kniazi adnadumna atkazali pachodam na Narymnuta; apošni, pawodle adnych uciok u tatarskaju Ordu i tam pamior, pawodle druhich pahadziůsia z bratami i zhinuů u bitwie s kryžakami. Syny Narymunta nie dastali ůžo ů udzieł Turaůskaho kniaźstwa i jon pierachodzić z ruk u ruki. Rod Turawa-Pinskich kniazioů kančajecca tolki ů druhoj palawinie XVI stalećcia. Apošnim z ich byů Fiodar Iwanowič, patomak Jarasława. Kniaź Fiodar waładzieŭ swaim kniaźstwam na prawoch lennika W. Kn. Litoŭskaho, karystajučysia doŭnaj aŭtonomijej u sprawach unutrennaho upraŭleńnia. Kniaź Fiodar byŭ biazdzietnym i pa jaho śmierci kniaźstwo Turaŭskaje pawinno było spaści na W. Kniazia Litoŭskaho i Karala Polskaho. Dziela hetaho za žyćcia swajho kniaź Fiodar usiu swaju majetnaść staraŭsia atpisać na patreby Archijepiskopii Turawa-Pinskaj. Akrom prywilejoŭ i nadańnioŭ u mieżach swajho kniaźstwa, hety apošni Pinska-Turaŭski kniaź zakuplaŭ majetnaśc na ŭsim abšary Bełarusi, budawaŭ tam cerkwi i manastyry dy ŭzaležniaŭ ich ad Turawa-Pinskaj arch jepiskopil. Z hetaj jaho čynnaści možna dadumywacca, što jon z adnaho boku nie chacieŭ, kab spadak, pa jaho śmierci na karala, byŭ lišnie wialiki, a z druhoha boku chacieŭ, kab Turawa-Pinskaja eparchija była predstaŭnicaj duchoŭnych interesaŭ biełaruskaho narodu ŭ Rečypaspolitaj

Pa śmierci kniazia Fiodara Pinska-Turaŭskaje kniaźstwo pierajšło na karala Zyhmonta, katory addaŭ jaho karalewie Bonie.

U 1793 h., paśla razdziełu Polščy, Turawa-Pinskaje kniaźstwo adyjšło pad Rasieju i ziemli stanawiůšyje jaho uwajšli ŭ skład dwoch pawietaŭ: Pinskaho i Mozyrskaho s trymia pawietowymi haradami — Pinskam, Mozy- ram i Dawidharadkom.

U časie hetaj wajny ziemli byŭšaho Turawa Pinskaho kniaźstwa dałučeny da Ukrainy, choć nie apraŭdywajuć hetaho ni histaryčnyje tradycii i chod historyi, ni etnohrafičny skład nasialeńuia. Treba dumać, što heto pierachodnaja tolki stadzija u historyi turaŭščyny i što pry detalnym razhraničeńni, Turawa-Pinskije ziemli iznoŭ adojduć da swajej adwiečnaj metrapolii — Biełarusi.