žyćcio na hruncie šyrejšym, na hruncie histaryčna-palityčnym.
Biełaruski siarmiažny narod, zdradžany swaimi aświečanymi klasami-bajarstwam, duchawienstwam i miaščanstwam jašče za časaŭ polskaha nad Biełarusiaj panawańnia, zahubiŭ swoj nacyjanalny woblik i wiedaŭ ab sabie tolki toje, što jon tutejšy, nijaki tam prybyš, adwiečny žychar swajho kraju.
Kali-ž na Biełaruś pryšło panawańnie Rasiei, pałažeńnie Biełarusa ŭ jaho nacyjanalnym žyćci pačało źmianiacca jašče bolš na horšaje. Zacirańnie biełaruskaha imieni pačało jašče bolš uhłyblacca.
Pieršyja šahi rasiejskaj palityki da Biełarusaŭ pašli ŭ kirunku zaličańnia Biełarusaŭ, dziela adnarodnaści wiery, prawasłaŭnych da Rasiejcaŭ, a katalikoŭ da Palakoŭ. Hetkaja rasiejskaja palityka, užo i tak apalačanyah katalikoŭ Biełarusaŭ, dalej papichała ŭ polskija abojmy, a prawasłaŭnych - u rasiejskija.
Kali-ž ŭ 1839 h. nastupiła skasawannie Unii i pryšło žorstkaje nawaročwańnie Biełarusaŭ unijataŭ na rasiejskaje Prawasłaŭje, jany, ratujučy swaju wieru, kidali abrad uschodni, prymali łacinski, zabiwalisia jašče dalej pad kryły polskaści i pawialičwali rady katalikoŭ Biełarusaŭ, jakim urad, uwažajučy ich uścia-ž za Palakoŭ, u polskim łacinstwie dawaŭ jašče supakoj.
Ale pośle druhoha polskaha paŭstańnia (1863), rasiejskaja palityka pryšła da prakanańnia, što tyja kataliki, jakija žywuć u Biełarusi i haworać mowaj biełaruskaj, heta ŭsiožtaki nie Palaki, što sapraŭdy jany Rasiejcy i što u kaściele u dadatkowych nabaženstwaah pawinna dla ich užywacca mowa rasiejskaja, a praz heta pawinna adbywacca zbližeńnie z Prawasłaŭjem i urešcie dałučeńnie ich da Prawasłaŭja.
Woś-ža, kali ŭ 70-ch i 80-ch hadoch XIX stalećcia rasiejski urad pawioŭ u kirunku hetkich swaich dumak palityku na Biełarusi, kataliki Biełarusy jašče bolš prylipli da adnawiernaj polščyny i nawat užo pačali kazać ab sabie, što jany polskija, što jany polskaj wiery.
I woś praz wusny Bahušewiča Biełarus katalik Maciej ab hetym nam i hawora. Na pytańnie staršyni kazakoŭ, chto jon taki, Maciej adkazwaje:
