Перайсці да зместу

Старонка:Fr. Bahušewič jaho žyćcio i tworčaść.pdf/15

З пляцоўкі Вікікрыніцы
Гэта старонка была вычытаная

kašarach, dziakujučy jakim Biełaruś abaračywałasia ŭ niejkuju biaskoncuju krepaść; urešcie, - pačała usio bolš i bolš naciskać jana pa carkwoch, škołach, knihach.

Usio, što było nowaha, naporystaha, peŭnaha ŭ siabie, usio što zwysaka i z pahardliwym ździŭleńniem hladzieła na tutejšaje "lapaconskaje", - usio heta było Rasieja. Jakaja jana była sapraŭdy hetaja Rasieja, što jana z saboj prynosiła biełaruskaj wioscy i archaičnamu šlachockamu dwaru, dakładna nia było wiadoma. Pry kancy 70-ch i z pačatkam 80-ch hadoŭ Rasieja tolki pačynała napływać siudy, jana padrychtoŭwałasia da čahości bolšaha, da ŭsieahulnaha, usiebakowaha achapleńnia. Ale było ŭžo jasna, što hetaje achapleńnie pačynajecca, što jano niaminuča...

Toje, što na praciahu celnaha stahodździa było nie pad silu imperatarskamu rasiejskamu ŭradu z jaho krywawym despotyčnym režymam, pieratwareńnia Biełarusi z, "polskaha" kraju ŭ kraj "истинно русскій", toje biaskroŭna i biaz šumu pačaŭ rabić rasiejski kapitał z jaho fabrykami, zawodami i kantorami.

I woś pad wiaskowaj strachoj, u šlachockim zaścienku, dy u staraświeckim panskim dwary na Biełarusi adčulasia niebiaśpieka. Zahastryłasia staroje, spradwiečnaje pytańnie, jakoje skroź stajała nad krainaj i ŭ časy Rečy Paspalitaj i u časy cara i pryhonu: što-ž jość tut, na miescy, ad čaho adchililasia i ad čaho pačała adychodzić Polšča i kudy nasoŭwajecca Rasieja?

Što značyć "tutejšy kraj" i "tutejšy narod?"

Tak u samuju zaniepałuju paru "patapaŭščyny"[1] na Biełarusi padrychtoŭwałasia i naradžałasia ŭzwyšanaja ideja pryhniečanaje mužyckaje biełaruskaje nacyi i adbywałasia uświedamleńnie samastojnaści bieluruskaj nacyjanalnaj kultury.

Toje, što ciahnułasia praz hady, dziesiacihodździ i stahodździ, toje ŭrešcie znajšło samo siabie, znajšło swajo imia, wyrwałasia połymiem z pad popiełu minulaha.

My haworym ab dziejnaści Bahušewiča i pačatku biełaruskaha kulturnaha separatyzmu".[2]

  1. „Patapaŭščyna" - čas, kali Wilenskim hieneral-hubernataram byŭ Patapaŭ (ad 1868 h.)
  2. Аляксандр Цьвікевіч "Западно-Руссизм". Нарысы з гісторыі грамадзкай мысьлі на Беларусі ў ХІХ і пачатку ХХ в. Менск - 1929. стр. 184-186.