Старонка:Doktar Francišak Skaryna pieršy drukar biełaruski.pdf/64

З пляцоўкі Вікікрыніцы
Гэта старонка не была вычытаная

F. Skaryna swaimi knižkami kinuŭ u biełaruskuju ziamlu ziernie biełaruskaj narodnaj kultury i ziernie lubowi da swajho kraju i narodu. Jon pieršy aśmieliŭsia parwać ź biazdušnaj starasławianščynaj i źwiarnuć wočy našaha narodu na jaho narodnuju žywuju mowu, a hetym samym — i na jaho duchowyja bahaćci. Hetkaj idejaj Skaryny kormicca i siańnia narod biełaruski i maje jaje za puciawodnuju zorku swajho adradžeńnia.

Skaryna praz swaje knižki kidaje ŭ biełaruskuju dušu ziernie dobra zrazumiełaha demakratyzmu, iści ŭ narod i pracawać dla dabra «ludu pospolitaho». Jon pieršy prystupiŭ da kulturnaj pracy, majučy nawoku najšyrejšyja i najciamniejšyja biełaruskija sialanskija masy. Raskryć dušu narodu i paklikać jaje siły da žyćcia było metaj pracy Skaryny. A dumki hetyja našaha drukara świežy i ciapier: i my siańnia nie da čaho inšaha imkniomsia.

Skaryna swaimi knižkami dałučaje Biełaruś da ahulnaeŭrapiejskaj kultury. Jon pieršy ŭ nas uwodzić paniaćcie ab siami swabodnych nawukach, katoryja ŭ XWII st. raźwilisia ŭ nas jak naležycca.

Znajomić takža Skaryna Biełaruś i ahułam z intelektualnaj pracaj Zachodniaj Eŭropy. Tak, naprykład, jon pieranosić na biełaruski hrunt modnuju ŭ toj čas za hranicaj nawuku ab prawie: «zakony i prawa, — jak sam kaža, — imižje ludi naziemli sprawowatisia imajuć». Woś što ab hetym F. Skaryna hawora ŭ pradsłoŭi da knihi «Wtorozakonije»:

Potrjeba tjež́ wiedati, ižje Zakon ili prawo raznoličniesia otludjej nazywajeť. Jedinoje pospolitoje (jus naturale) poniežje ot wsiech narodow pospolitje sobludajemo jest... Druhoje prawo jazyčjeskoje (jus gentium), ot mnohich ibo jazykow uchwaleno jest... Niekoježje prawo Ricierskoje ili wojennoje