adnaho źmiestu i raźmieru — mahła źjawicca tolki ŭ duža aświečanym i ŭsiestaronna wyrablenym asiarodku promysłu i techniki. Bo dumać ab wažnaści i patrebie pašyreńnia knižki z uwahi na jaje ahulny źmiest — moh tolki čaławiek wialikaj aświety; rašycca na daŭhaletnija dośledy, što wymahali ŭkładu značnych koštaŭ, duža ciarpliwaj wytrywałaści ŭ chwilinach niaŭdačaŭ, a tak-ža bystraha i zimnoha razsudku i rozumu dla schodańnia ŭsich techničnych pierapon — moh tolki wialiki tworčy duch usiestaronna aświečanaha majstra — mechanika. Adno i druhoje było mahčymym u peŭnaj miery tolki ŭ Niamieččynie, krainie nia stolki bahataj chlebam, małakom, miodam, skolki pracawitaściaj, akuratnaściaj swajho pryrodnaha žycharstwa, što z achwotaju zaŭsiody trudzilasia dla ŭłasnaha istnawańnia. U baraćbie za lepšaje istnawańnie, za poŭny niezaležny dachod z nowaha, nikomu niaznanaha žarała, za radaść schodanych trudnaściaŭ — zradziŭsia misterny wynachod drukawańnia knižak“.
I tak u Niamieččynie ŭ mieście Moguncyi ŭ 1456 h. Iohan Gutenberg pieršy wydumaŭ druk i začaŭ drukawać knižki. Dyk słušna jon moža być nazwany baćkam drukarstwa na świecie.
Pajawiŭšysia takim čynam u siaredzinie Eŭropy štuka drukarstwa, pawoli pašyrałasia na ŭsiu Niamieččynu, a tak-ža i na susiednija starony. I zapraŭdy, drukarstwa ŭžo było: ŭ 1465 h. u Rymie (Italija), 1470 h. u Paryžy (Francyja), 1478 h. u Ženewie i Prazie (Šwajcaryja i Čechija), 1480 h. u Londynie (Anhlija), 1489 h. u Lisabonie (Partuhalija), 1491 h. u Krakawie (Polšča), 1499 h. u Madrycie (Hišpanija), 1525 h. u Wilni (Litwa—Biełaruš), 1564 h. u Maskwie (Rasieja), 1574 h. u Lwowie (Ukraina).
Pašyrajučysia hetak u roznych krajoch, drukarstwa adnačasna raźwiwałasia i stawałasia ŭściaž lep-
