— 41 —
ładych adeptaŭ da duchoŭnaho stanu ŭ seminaryjach, u katorych dahetul budučych pastyroŭ biełaruskaho narodu, nia wučać mowy narodnaj, a tolki małazrazumiełaj mowy polskaj. My wierym adnače, što ŭ kancy kancoŭ katalicki kaścioł na Biełarusi pojdzie na sustreč narodnym patrebam.
Wasil Ciapinski.
U XVI stalećci Biełaruś pierežywała razam z Zachodniaj Eŭropaj reformaciju. Tahočasnyje biełaruskije wyšejšyje stany: kniazi i wialmožnyje mahnaty, jeździučy zahranicu dziela ašwiety i „poleroŭnasci“ prywazili attul „nawinki“. Nawinkami zwali tady nowyje dumki ab wiery, nowyje sekty. I ŭsio bliskučaje panstwo: i Pany Rady karaleŭskije — senatary, i kniazi, i bajary zajmalisia paznańniem pisma światoha i budawańniem nowych wier. Na sejmach i zjezdach bolej hawaryli ab nawucy Kalwina i Lutra, čym ab patrebach abarony krajowaj i patrebach dzieržaŭnych.
Mała hetaho: uwieś naš hramadzianski wierch razdzialiŭsia na „hrekoŭ“, „rymlan“, „kalwinistoŭ“, „unijatou“ i inšych, — dy zatračywaŭ pačućcie narodnaj sučelnaści i jednaści. U adnej siamji bywało pa try wiery: dzied — „hrek“, syn — „kalwinist“, unuk „katalik“. Adnym słowam, twaryłosia u nas rožnawiercoŭ niepamiarna mnoha, dy niepamierna zaŭziatych adny proci adnych, i kožny ciahnuŭ supolnuju ajčyznu ŭ swoj bok.
U hetkije sumnyje časy, ŭ hłuchim zakutku Połaččyny, skromny šlachcič, ale haračy patryot, Wasil Ciapinski, „bačučy upadak ajčyzny miłaj“, baleŭ dušoj nad hetym. A najbolej nad tym, što kniazi i bajary i šlachta, honiučysia za zahraničnynimi nawinkami, adychodzili ad rodnaho narodu, rodnych zwyčajoŭ i mowy. Baleŭ tamu, što heto wiało jaho miłuju ajčyznu da upadku, da cialesnaho i duchowaho rabstwa, a panoŭ, naturalnych pawodyroŭ narodu, da adstupnictwa, da šukańnia baćkaŭščyny za miežami swajej staronki.
I Ciapinski samatuham zadumaŭ zrabić wialikuju sprawu: wydać Piśmo Swiatoje dobraj biełaruskaj mowaj, kab, čytajučy Słowo Božaje ŭ rodnaj mowie, sercy atpaŭšych synoŭ zwiertalisia da rodnaho narodu i ŭ złučnaści z im budawali, a nie rujnawali, swaju ajčyznu. Da čytańnia Piśma
