Сьвежае паветра, сіняе неба, усё гэта выклікала ў душы жывую радасьць жыцьця.
Пісьменьнік глядзеў кругом сябе радаснымі сьветлымі вачамі. Усякую птушачку, усякае дрэўца праводзіць ён любоўным словам.
— Угледзьцесь, казаў ён мне, у гэту роскаш, у гэтае нязвычайнае хараство нашай беларускай прыроды! Як яна міла, як прыгожа! Сколькі ў ёй ціхага задуменьня, а разам з тым нейкага ўнутранага няспыняючагася ні на хвілінку жыцьця.
Здаецца, што і людзі і сосны, і хаткі думаюць сваю глыбокую патаемную думку, захаваную на дне душы ад усіх сваіх ворагаў. А гэта мора лясное! Гэта таямніца гушчароў!—Гдзе ёсьць другая такая старонка?!
І я паччнала глядзець кругом сябе другімі вачамі. Поэты на тое і родзяцца на съвет, каб абуджаць у душы самыя лепшыя струны.
Кожны куточак свайго невялікага хутару паказаў мне пісьменьнік. Павёў на сваё беднае пяскаватае поле. Рэдзенькае жытца, якое трэба было ня жаць, а касіць, жаўцела на неўраджайнай камяністай зямельцы.
— Гляньце к лесу, зьвярнуўся пісьменьнік да мяне.—вы сябе нават уявіць ня можаце, колькі тутака, над тымі каменнямі, мною з сынам поту праліта, колькі сіл паложана. Вось гэтыя кучы каменьня мы ўдвох паскладалі, падымаючы з поля кожны каменьчык. А вялікія каменьні на некалькі пудоў узвалівалі на калымажку і вывозілі сюды.—
Я паглядзела на гэта зборышча вялікіх, сярэдніх і малых каменьняў... і сэрца маё сьціснулася.
— Гэтае каменьне падарвала мне здароўе, казаў ён далей.—Мой жывот баліць ужо шмат гадоў. А першыя болі пачуў я, пацягаўшы гэтае каменьне.
Цярністы шлях твой, думала я, слухаючы расказ аб цяжкай працы, аб галодным жыцьці пісьменьніка. Нездарма-ж разумеў ты гэтак добра гора народнае і з гэтакай цёплай задушэўнасьцю апісаў яго ў сваей «Гаротнай».
Вечныя недахваткі зрабілі тое, што малодшыя дзеці пісьменьніка засталіся без асьветы. А жонка ласкавая, ціхая, як анёл, з чулым сэрцам і разьвітым розумам кабета, усё жыцьцё сваё паклала на шэрую цяжкую працу, даглядаючы без ядынага папроку свайго вечна занятога беларускай справай і хворага мужа, нясучы на сваіх кволых плячох і ўсю гаспадарку і клопаты аб сям'і.
Добрым прыкладам можа паслужыць гэта няпрыкметная гэpoіня для тых жанчын, якія адрываюць сваіх мужоў ад беларускай працы дзеля сваіх асабістых выгад. Ня ўспомніць іх народ беларускі добрым словам, як жонка Ядвігіна Ш. ніколі не забудзе ўдзячны наш народ.
Ніколі не забуду я тых ціхіх вечераў, якія мы праводзілі на ганачку каля хаты пісьменьніка.
— Усё гэта пасадзіў я сам, — казау ён. — І гэты сад, і клёны, і бэз, і маладзенькія дубкі.
Пасадзіць дрэва — гэта значыць павялічыць хараство прыроды. Мой
