Старонка:Сусьветная гісторыя 2.pdf/20

З пляцоўкі Вікікрыніцы
Гэта старонка не была вычытаная

прымусіў здацца (774). Тады Кароль ськінуў яго з пасаду і Каралём Лёнгобардаў абвесьціў сябе.

Дужа грозныя і даўгія войны вёў Кароль з Саксонамі. Скончыліся яны на пачатку ІX в. - пераз 30 гадоў - поўным зваяваньнем Саксонаў. Плямя Саксонаў, адважнае і ваяўнічае, вернае багом сваіх продкаў, жыло на абапал вэзэра, на ўсход аж да Саалі, Эльбы і Эйдэры. На захадзе Саксоны ня мéлі прыродных мéжаў, якія-б іх засланялі ад Франкаў. Падчас першага паходу на Саксонаў, Кароль парухаў Ірмінсуль (слуп Ірміна, бога вайны) народную сьвятасьць Саксонаў, і, каб удзержаваць іх у паслухнянасьці, залажыў крэпасьць Эрэсбург. Аднак, яму прыходзілася яшчэ ня раз выступаць проціў Саксонаў, каб зусім іх заваяваць. Калі Кароль дайшоў да перакананьня, што ўжо зваяваў іх зусім, дык ён загадаў, каб Саксоны памагалі яму ў барацьбе з жыўшымі за Эльбай Славянамі. Аднак, Саксоны ня толькі не памаглі яму, а самі напалі на пераходзіўшае пераз іх землі войска Караля і разьбілі яго. Тады кароль, каб памсьціцца над імі, сабраў свае сілы і разьбіў Саксонаў, каторыя былі прымушаны аддаць яму ў палон 4500 вінавайцаў таго нападу на войскі Караля. Усіх іх Кароль загадаў пазабіваць (782). Апрача гэтага, Кароль яшчэ некалькі разоў пабіў Саксонаў і давёў іх да таго, што адзін з найслаўнейшых іх правадыроў, Відукінд, самахоць пакарыўся яму і прыняў хрэст. Але яшчэ доўга трывалі войны і зусім спыніліся толькі тады, калі ўвесь народ Саксонаў прызнаў над сабой уладу Франкаў і аканчальна прыняў хрысьціянства. Дзеля пашырэньня і ўмацаваньня хрысьціянскае веры ў заваяваных краёх, Кароль заклаў біскупствы ў Брэмэне, Манастыры, Падерборне.

У 788 г. Кароль пайшоў за Пірэнэі проці Арабаў, што гаспадарылі ў Гішпаніі і заняў іх край ажно да ракі збро. Але падчас павароту сустрэла яго няшчасьце. Баскі, што жылі ў гарах, прытаіўшыся ў Ронсэвальскай даліне, напалі на ар'ергард Франкскага войска і страшэнна яго разьбілі. Згінуў тады граф Рутлянд, або Ролянд, адзін з найслаўнейшых ваякоў Караля.

З прычыны таго, што баварскі Князь Тассілё хацеў ськінуць з сябе найвышэйшую ўладу Франкаў, Кароль пабіў яго, забраў яго князьства і прылучыў да свайго гаспадарства (788).

Далейшымі сваймі войнамі з Аварамі, што аселі на ўсходзе ад Бавараў, з Славянамі, суседзямі Саксонаў і Данчанамі, Кароль так пашырыў свае межы, што яны цягнуліся ад ракі Эбро да Эльбы і Раабы (прыток Дунаю) і ад Гарыгляно (у Італіі) да Эйдэру на поўначы.