Старонка:Смяротнасць пры хірургічных захворваннях і змаганне з ёю.pdf/163

З пляцоўкі Вікікрыніцы
Гэта старонка была вычытаная

выніку — мы таксама бачым пераважны ўплыў соцыяльнага фактару: цяжкая анаэробная інфэкцыя ёсьць сумны лёс пераважна людзей земляробнай працы і т. д. Разьвіцьцё ракавых пухлін у шмат якіх выпадках мае бязумоўна сувязь з вытворчасьцю; у другіх выпадках гэта сувязь ня можа быць даведзена з матэматычнай дакладнасьцю, але клінічныя назіраньні робяць яе ў дастатковай меры верагоднай. Нашы сучасныя ўяўленьні пра ўплыў раздражэньня, як істочнага кампонэнта ў этнолёгіі ракавай хваробы, з лёгічнай няўхільнасьцю вызначаюць залежнасьць раку ад зьнешніх умоў існаваньня індывіда. Група расстройстваў жыўленьня дае таксама для гэтага шмат прыкладаў: грыжы, і асабліва іх зашчэмленаьць, многія формы непраходнасьці кішочніка, язва страўніка і шмат іншых хваробных форм. Прыглядаючыся да клінікі ўсіх пералічаных хірургічных захворваньняў, мы адзначаем, ня толькі тое, што соцыяльныя фактары абумоўліваюць самую захворвальнасьць, а і тое, што існуе бязумоўны паралелізм паміж цяжкасьцю хваробы і цяжкасьцю зьнешніх умоў, у якіх жыве хворы: сьмяротнасьць у вельмі значнай ступені непасрэдна залежыць ад гэтых умоў. Усё гэта дазваляе нам зрабіць вывад, што нашы посьпехі ў змаганьні з хірургічнай сьмяротнасьцю залежаць ня толькі ад веданьня хваробы і спосабаў яе лячэньня, але і ад момантаў чыста соцыяльнага парадку. Значэньне таго ці іншага фактару зьмяняецца ў розных групах захворваньняў.

Наступным фактарам хірургічнай сьмяротнасьці зьяўляецца «запушчанасьць» хваробы. У адпаведным месцы я ўжо высьвятліў, што гэтая запушчанасьць толькі ў невялікім проц. выпадку ёсьць вынік недасканальнасьці нашых дыягностычных мэтодаў. У пераважнай большасьці яна зьяўляецца вынікам соцыяльых момантаў, — ці будзе гэта непасрэднае, ці ўскосне іх узьдзеяньне. Недастатковасьць хірургічнай дапамогі, — найбольш дарагога віду мэдычнай дапамогі — ёсьць вынік слабай матэрыяльнай культуры і экономічнай маламоцнасьці. Страх хворага перад опэрацыйным умяшаньнем ёсьць ў масавым маштабе вынік малой культурнасьці. Кепская падрыхтоўка ўрачоў — ёсьць выяўленьне тэй-жа самай слабай матэрыяльнай культуры. Усё гэта ўзятае разам і стварае тую «запушчанасьць», якая паводле прыблізных падлікаў зьяўляецца прычынай сьмерці хворых у 30-40 проц. усіх хірургічных сьмярцей.

Фактары лекавога парадку — само опэрацыйнае ўмяшаньне — зьяўляецца таксама ў значнай меры адлюстраваньнем соцыяльна--