які ўжо пачаўся, сялянскае пытаньне усё больш і больш пачынала спыняць на сабе ўвагу, калі і з боку шляхты пачыналі ўжо выказвацца сантыментальна-гуманныя адносіны да мужыка, беларускі пісьменьнік у тон свайму часу падзяляе гэтыя адносіны. Ён спачувае народнаму гору, імкнецца паказаць нам сьветлыя бакі селяніна, глыбака чалавечыя струны яго душы; часам у Дуніна-Марцінкевіча заўважаецца нават некаторая ідэалізацыя селяніна, асабліва любіць ён ідэалізаваць сялянскую жанчыну. У творы "Купала" Агатка аказваецца ў моральных адносінах вышэй за папсаванага паніча-пісара; у вусны яе ўкладаецца досыць суровая філіпіка супроць панскай распусты; гэроіня кажа:
- Вам ня грэх мужычку на чэсьці забіці,
- Бо мужык ня годны, ня боская справа,
- Усяк зьдзекавацца над ім мае права.
- Яго, баш, ня маці, як вас нарадзіла,
- Як шляхціца яго ня прыме магіла.—
- Дзякуй-жа, панічу, за тваё каханьне;
- Мілейшы мне Саўка у мужыцкім стане:
- Ён пачцівым сэрцам век будзе любіці.
У тым-жа творы, у дадатку адносна пахаджэньня сьвята купальля, процістаўляюцца тры жонкі: князева, панская і сялянская; лепшай аказваецца апошняя:
- Князева жонка такога наварыць
- Ня раз мужу піва, так надакучае.
- Што ён сваю долю часта праклінае.
- А панская-ж жонка?-І та не сьвятая,
- Як мужык із хаты, яна запрашае
- Дзяцюкоў у хорам, галубіць, частуе,
- І мужаву працу на ліха марнуе.
- Трэцяя Яначкава, што была убога,
- Працавала шчыра у боязьні бога:
- Пакорная, ціха. для мужыка верна,
- Бяз думы, бяз жоўці, а так міласэрна,
- Што як бог дарыў іх у гумне ізбыткам,
- У клеці запасам, аборы дабыткам
- Усякі кусочак з беднымі дзяліла...
Гэты ідэал пакоры, пабожнасьці і дабрадзейства сам па сабе вельмі няглыбокі, павярхоўны; ён уяўляе сабой тыповыя патрыярхальна-шляхецкія погляды на жанчыну, але
