Старонка:Нарысы гісторыі беларускай літаратуры.pdf/209

З пляцоўкі Вікікрыніцы
Гэта старонка не была вычытаная

Шмат у нашым жыцьці ёсьць дарог
А вядуць яны ўсе да магілы,
І бяз ясных надзей, бяз трывог,
Загубіўшы апошнія сілы,
Мы сайдземся, спаткаемся там.
І спытаем сябе: для чаго мы
Па далёкіх і розных пуцях
Адзінока ішлі ў край невядомы?
І чаму пасьпяшаліся так,
Напружаючы ўсе свае сілы,
Калі ціха паўзушчы чарвяк
Усё-ж дагнаў нас ля самай магілы? (201)

Перад тварам сьмерці блякне нават пекнасьць напружанага і шырокага жыцьця, і да свайго тастаманту―жыць, шукаць цэльнасьці і дбаць аб шырыні духоўнай―поэта не прамінуў дадаць сваё "memento morі", ён кажа:

І ў напружанасьці паўнаты
Свайго шырокага жыцьця
Бяз болю, ціха зойдзеш ты
Ў краіну забыцьця. (188)

У другім вершы мысьль аб сьмерці злучаецца ў Багдановіча з думкай аб роднай краіне. Ён цешыць сябе марай:

Ня будзеш цяжкая ты сыну
Свайму зямля.
Там хоць у гліне, хоць у брудзе,
Там пад зямлёй,
Найдуць мае слабыя грудзі
Сабе спакой... (185)

Гэтак нават з думкай аб любай айчыне злучаецца ў М. Багдановіча філёзофія нірваны, нябыцьця.

Думка аб сьмерці асабліва часта ахапляла хворага целам, і, па яго ўласным прызнаньні, хворага душой беларускага поэты (185).

У адносінах да сьмерці магчымы тры становішчы: магчыма філёзофскае прымірэньне з ёй, супакаеньне ў думцы, што хоць усё індывідуальнае гіне, але агульнае—прырода і жыцьцё—адвечны. Такія адносіны да сьмерці мы знаходзім, напрыклад, у Пушкіна, які знаходзіў прымірэньне са сьмерцю ў думцы, што "у гробового входа младая будет жизнь играть, и равнодушная прырода красою вечною сиять".