Старонка:Нарысы гісторыі беларускай літаратуры.pdf/182

З пляцоўкі Вікікрыніцы
Гэта старонка не была вычытаная

Сьпіць душа і розум сьпіць
Смачна, бяз трывогі,
Піць і есьці, есьці й піць
Клопат ўвесь нямногі.
Лёгка так. Ня маеш дум...
Ў прочках дзесь маркота...
Боль прайшоў, уняўся сум,
Спаць адно ахвота.

Але сам поэта ня мог доўга так жыць, ён напружна шукае адказу на адвечныя пытаньні жыцьця, ён абураецца супроць душэўнай інэрцыі.

Крытычная думка, востры разумовы аналіз разбураюць у ім старыя куміры, і ў першую чаргу рэлігійныя забабоны. У вершы, прысьвечаным Коласу, дзе поэта гаворыць, што "сейбіт ёсьць другі на небе, што судзіць нам гады і дні", выяўляюцца як-бы некаторыя адзнакі веры, але такія настроі не характарны для песьняра. Крытычная думка, відаць, рана разбурыла ў ім гэту відавочную спадчыну каталіцкай сям'і, у якой нарадзіўся пясьняр. У другіх творах ужо выяўляецца выразны скэптыцызм поэты. Напрыклад, у вершы „Хрыстос нарадзіўся" ён зазначае:

Хрыстос нарадзіўся. А дзе-ж яго знакі?
Цяпер я Тамаш і ня веру.
Здаецца мне сьвет, як і быў, адзінакі,
А ў ім матаваньне надмеру.

У вершы "На сьмерць", які па форме прадстаўляе сабою насьледаваньне народным заплачкам, ускрываецца трагедыя

веры яго бацькі. Тут поэта зазначае:

Казаў: Маліся ты. За што-ж, каму маліцца?
Ці-ж можна праўду нам знайсьці, калі маніцца,
У неба чорнае ўляпіўшыся вачмі?
З журбой, з сьлязьмі
Нясьці туды сваю найбольшую з надзей?

Спрэчкі аб веры здаюцца песьняру нікчэмнымі і прадстаўлены ім у гумарыстычным асьвятленьні ("Спрэчка").

Замест адкінутай веры правадыром поэты робіцца прырода. Філёзофія Алеся Гаруна — гэта філëзофія жыцьця, якім ён асабліва захапляецца.