Ад дзядоў і ад прадзедаў, браце, |
Знаходзім мы ў Алеся Гаруна і ідэалізацыю беларускага мінулага, якое ўяўляецца яму славутым і вялікім:
Ў старыну беларус не падданы |
Нарэшце, Алесь Гарун дае і псыхолëгічнае ўгрунтаваньне нацыянальнае проблемы; ён зазначае на органічную сувязь чалавека з айчынай. Душа самога поэты замірае на чужой зямлі, ён там адчувае сябе лішнім. Горшая мука — для поэты жыць у разлуцы з бацькаўшчынай; смутак па айчыне на чужыне — лейт-мотыў яго лірыкі.
Гэты мотыу псыхолёгічнай сувязі чалавека з айчынай мы бачылі ў Багушэвіча, у яго вершы "Мая хата"; шырока разгорнуты ён у Янкі Лучыны, сустракаецца ў Цёткі ды ў іншых. Але пры падабенстве з папярэднікамі ісучасьнікамі ў Алеся Гаруна ёсьць сваё асаблівае. У яго заўважаецца большая об'ектыўнасьць у стасунку да беларускага народу; у зьмене гістарычнага лёсу свайго, на думку поэты, вінны сам беларус, пасыўнасьць яго характару („Іванку").
Але самае характарнае ў нацыянальных мотывах вершаў Алеся Гаруна гэта — эстэтычны момант. Поэта захапляецца айчынай як мастак. Для яго гэта край прыгажэйшы ў сьвеце, да яго ён зьвяртаецца з гэткімі прачулымі словамі:
Ты квяцісты, залацісты, |
Алеся Гаруна вабіць пекны сьвет народнай фантастыкі і паданьняў; перад ім, як жывыя, устаюць родныя малюнкі: русалкі гуртом ля рэчкі, бяздольны шукае кветку шчасьця,