Соцыяльны патос прасякае сабой усю творчасьць Багушэвіча. Душа поэты нібы ўвабрала ў сябе ўсю злосьць і ненавісьць беларускага народу супраць нацыянальнага і соцыяльнага ўціску і засталася з гэтай прычыны глухой да іншых пяшчотных і мяккіх эмоцый: дзьве галоўныя крыніцы поэтычнага натхненьня-прырода і жаночае каханьне - амаль зусім адсутнічаюць у творчасьці беларускага песьняра. Прырода ледзь закранута ў творах поэты. У вершы "Мая хата" даецца некалькі мазкоў пэндзаля з мэтай адцяніць вялікую беднасьць беларускага селяніна. Больш выразны дотык да прыроды мы маем у вершы "Думка". Тут даецца такі малюнак:
|
Вунь стаіць бярозка тут для самай хаткі, |
Маленькія абразкі прыроды і тут уплецены ў верш, прасякнуты соцыяльнымі настроямі. Закранутая надта мала, прырода, гэткім чынам, не займае самастойнага месца ў творах поэты; некалькі выхапленых з яе дробных абразкоў граюць ролю толькі ілюстрацый да яго соцыяльных мотываў.
Другая крыніца натхненьня-жанчына і каханьне-у творчасьці вялізарнай масы мастакоў грае ролю пераважнага фактара. На гэтай падставе нават вынікла тэорыя эстэтычнага эросу, выказаная ўжо даўно-яшчэ нямецкімі романтыкамі-Цікам і Новалісам і ў наш час разьвітая ў працах цэлага шэрагу псыхолёгаў, псыхіатраў, фізыолёгаў ды гісторыкаў мастацтва.[1] Дантэ і Беатрычэ, Пэтрарка і Лаўра, Бальзак і Ганская, Тургенеў і Віардо ды інш.-яны як-бы цьвердзяць думку аб цеснай сувязі мастацтва і эмоцыі каханьня. Творчасьць беларускага поэты прадстаўляе сабой адмоўную інстанцыю да тэорыі эстэтычнага эросу. Das ewіg weіblіche, адвечна жаночае, адсутнічае ў гэтай творчасьці. Багушэвіч-гэта беларускі Стрынбэрг. Жанчына для яго -
- ↑ Грузенберг. Психология творчества. Минск, 1923 г. стар 112.
