тычна-гіронічныя адносіны беларускага поэты да буржуазна-ліберальных рэформ Аляксандра ІІ. У сваім творы "У судзе" Багушэвіч выкпівае новы парэформены суд з удзелам прысяжных і спрэчкамі старон. Бяздушны формалізм суду і адміністрацыі, далёкасьць іх ад народных патрэб і разуменьня, становіць сабой тэму твору "У вастрозе", дзе перад намі разгарнаецца цэлая драма селяніна, які, па сваёй несьвядомасьці, спаліў межавы знак. У творы "Кепска будзе" поэта малюе нам гаротную одысэю вясковага хлапца які, будучы не запісаны ў мэтрыках, прыцягнуты быў да адказнасьці і пасаджаны ў турму за ўхіленьне ад агульнай вайсковай павіннасьці. Нават да рэформы 19 лютага беларускі поэта адносіцца вельмі скэптычна; помнік гэтага скэптыцызму - уступ да твору "Быў у чыстцы", дзе мы знаходзім гэткія разважаньні:
|
Іду й мяркую: ці то цяпер шчасьце, |
Творчасьць Багушэвіча, такім чынам, - гэта як-бы моцны рэфлектар, які высьвятляе заганы рэформ Аляксандра ІІ; у творчасьці беларускага песьняра, як у крывой люстры, гэтыя рэформы пераламляюцца з свайго адмоўнага боку. Малюючы розныя бакі сялянскага жыцьця, Багушэвіч вызначае грунтоўны вузел-экономічную эксплëатацыю; з гэтага вузла выпікаюць усе злыдні, тут заблытваюцца ўсе супярэчнасьці сялянскага жыцьця.
