Прысяга
I
Цесна жыць на сьвеце!..
Дзеелася тое даўно, яшчэ за паншчынай. Разьвялося шмат цімакоў. Цімачылі ад паноў абы-куды: хто бег на Украіну, хто ўцякаў у вялікія месты, а хто басьцяўся па лясох.
Любіў залучаць цімацкі люд у глухія выселкі, дзе можна было прыбіцца да мужыкоў і жыць, хаваючыся ад начальства.
Забягалі вось так цімакі і ў Пнеўшчыну, невялічкія, убогія выселкі, дзе надта для іх мясьціна выгодная. Далёка навакол разьлягаецца пушча спрадвечная. Далёка да панскага двара і да ўсякага начальства, а якія дарогі ёсьць, то зусім малапраезныя. Такая глухамань, што ў вушшу заўсёды лес шуміць, дрэвы стогнуць і гамоняць. Уночы тут зьвярынае выцьцё і яшчэ нейкі невядомы рогат у лесе. А як сьціхне, здаецца, быццам сапраўды, [одзяць асілкі ў лясным гушчары, — вялікія з тое дрэва, але ціха шамаюць.
Узімку прыбылі ў Пнеўшчыну тры цімакі і прысталі ў парабкі к Тарасу, бо ён самы заможны гаспадар. Адзін цімак быў дзед, другі —
