Старонка:Гюго Адвержаныя.pdf/350

З пляцоўкі Вікікрыніцы
Гэта старонка была вычытаная

Святло зноў азарыла яе душу, усё зноў ажыло, Яна перажывала нечуваную радасць і глыбокае хваляванне. Гэта быў ён, хто напісаў гэта! Ён паклаў пісьмо гэтае на лаўку! У той час, калі яна амаль забыла пра яго, ён знайшоў яе. Але хіба яна забыла яго? Не, ніколі! Гэта было імгненнае зацменне толькі, яна ніколі не пераставала яго кахаць. Пісьмо гэта было іскрою, якая ўспалымніла зноў пажар у яе душы.

Яна прыпомніла словы пісьма.

— О, так, — ускрыкнула яна, — я пазнаю ўсё гэта! Я прачытала ўжо гэта раней у яго вачах.

І яна ўбегла ў пакой, запёрлася і зноў пачала перачытваць спісаныя старонкі. Потым схавала пісьмо за ліф.

Увесь дзень Казета хадзіла, як у чадзе. Яна ледзь усведамляла навакольнае. Часам яна бляднела і ўздрыгвала. Тады яна запытвала ў сябе, ці не сніцца гэта ёй. Яна дакраналася рукою да пісьма на грудзях, і твар яе асвятляўся праменнямі радасці і шчасця.

— Так, гэта ён, — шаптала яна. — Гэта яго пасланне да мяне!

Увечары Жан Вальжан пайшоў кудысьці. Казета апранулася, прыбрала валасы, як магла прыгажэй, сама не ведаючы, на што робіць усё гэта. Яна нікога не чакала і сама нікуды не збіралася. Змрокам яна зышла ў сад і ціха накіравалася да лаўкі. Камень ляжаў на старым месцы. Яна села побач і ціха пагладзіла яго рукой, нібы лашчачы і дзякуючы.

Раптам яна пачула тое дзіўнае адчуванне, якое перажывае несвядома кожны, калі хто-небудзь стаіць у яго за спіной. Яна хутка павярнула галаву і ўстала. Гэта быў ён.

Ён стаяў з непакрытай галавой. Твар пабляднеў і пахудзеў. У надыходзячым змроку расплываліся няясныя абрысы яго постаці. Лагодныя рысы азараліся святлом згасаючага дня і думкаю адлятаўшай душы. Здавалася, што гэта не была яшчэ здань, але не быў ужо і жывы чалавек.

Круглы капялюш валяўся ў кустах, за некалькі крокаў ад яго.

Казета, ледзь не страціўшы прытомнасці, нават не ўскрыкнула.

Яна паціху адступала. Ён не рухаўся. Яна прыхінулася спіною да дрэва: без яго яна ўпала-б.

Тады яна пачула голас, якога да гэтага часу не чула; гук яго ледзь узвышаўся над шолахам лісцяў. Ён прашаптаў:

— Прабачце мне, я тут. Сэрца маё перапоўнілася. Я не магу так жыць, і вось я прышоў. Ці прачыталі вы