— Мама, — сказала дзяўчынка, — паглядзі!
І яна паказала пальцам на Казету. Казета-ж у захапленні нічога не бачыла і не чула.
Твар маці набыў асаблівы гнеўны выраз.
На гэты раз абражаная гордасць узмацніла гнеў.
Казета пераступіла ўсялякія межы: яна адважылася дакрануцца да лялькі паненак!
Царыца не магла-б быць больш абражана.
Яна закрычала хрыплым ад злосці голасам:
— Казета!
Казета ўздрыганулася, нібы зямля захісталася пад ёю. Яна абярнулася.
— Казета! — паўтарыла Тэнард‘е.
Казета ўзяла ляльку і ціха паклала яе на падлогу з пачуццём нейкай пачцівасці, змешанай з роспаччу. Не адрываючы ад яе вачэй, яна склала рукі і, што страшна было бачыць у дзіцяці яе ўзросту, заламала іх; потым з вачэй яе паліліся слёзы, якіх не магло выклікаць ніводнае з перажытых на працягу дня мучэнняў: ні блуканне па лесе, ні цяжар вядра, ні від бізуна, ні нават панурыя словы гаспадыні. Яна зарыдала.
Прахожы пры гэтым устаў.
— У чым справа? — запытаў ён у Тэнард‘е.
— Хіба вы не бачыце? — здказала яна, паказваючы на афяру злачынства, распасцёртую ля ног Казеты.
— Ну, дык што-ж? — запярэчыў ён.
— Гэтая нягодніца адважылася ўзяць ляльку дзяцей!
— І з-за гэтага такі шум! — сказаў ён. — Што-ж, калі-б яна і пагуляла з гэтай лялькай?
— Яна дакранулася да яе сваімі бруднымі рукамі, — казала далей Тэнард‘е, — сваімі жахлівымі рукамі!
Тут Казета пачала плакаць яшчэ мацней.
— Ці сціхнеш ты? — ускрыкнула ўзлаваная шынкарка.
Незнаёмы накіраваўся да выхадных дзвярэй і вышаў на вуліцу.
Тэнард‘е скарыстала яго адсутнасць і штурхнула Казету пад сталом нагой так балюча, што тая закрычала на ўсю сілу.
Дзверы зноў адчыніліся; незнаёмы вярнуўся, несучы абодвума рукамі тую дзівосную ляльку, пра якую гаварылі з самай раніцы ўсе дзеці вёскі, і паставіў яе перад Казетай, сказаўшы:
— Вазьмі, гэта табе.
Трэба думаць, што на працягу гадзіны, праведзенай у размышленні, ён смутна заўважыў гэтую ярка асветленую краму, агні якой відаць былі нават праз вокны шынка.
