Старонка:Беларускі правапіс (1927).pdf/69

3. Месны склон адзіночнага ліку.

Месны склон мае канчаткі: 1) е—э, 2) і—ы і 3) у.

Правіла 28. 1) На е канчаюцца іменьнікі ўсіх радоў з цьвёрдым зычным перад канчаткам (з цьвёрдай асновай) — бяз націску на канчатку: на дубе, па беразе, на парозе; у хаце, па кнізе, пры рабоце, на целе, на небе, у коле, як і з націскам на канчатку: на стале, на вале; на вадзе, па галаве; на сяле, на акне.

На э канчаюцца: а) іменьнікі жаночага роду з асноваю на к, калі націск прыходзіцца на канчатак: на руцэ, у руцэ; на рацэ, у рацэ. (Рыба ў рацэ, да ня ў руцэ).

б) Здараецца і мужчынскі род з асноваю на р у месным склоне з канчаткам э: на дварэ, у дварэ.

2) Канчатак і маюць: а) Іменьнікі ўсіх радоў з мяккім зычным перад канчаткам (з мяккай асновай): на кані, па камені, па локці; па зямлі, у кузьні, на косьці; па полі, на гальлі, пры жыцьці.

б) Іменьнікі мужчынскага роду, што канчаюцца ў назоўным склоне адзіночнага ліку на й: гай — у гаі, Дунай — на Дунаі, рай — у раі, салавей — пры салаўі, верабей — на вераб’і.

Канчатак ы маюць іменьнікі ўсіх радоў з асноваю на зацьвярдзелыя гукі: ж, ч, ш, ц, р, а ў жаночым роде і на к: на нажы, па абручы, у салашы, на канцы, па бары, на тапары; у дзяжы, па печы, на душы, у кашы, па вуліцы, на гары; на плячы, на вогнішчы, на сонцы, па сэрцы, у дабры, па моры; на лаўцы, пры матцы, у шапцы.

Увага: Іменьнікі жаночага роду адзіночнага ліку ў давальным і месным склоне заўсёды маюць аднолькавыя канчаткі: к зямлі — на зямлі, к галаве — па галаве, к гары — на гары і г. д.

3) а) Калі іменьнікі мужч. роду з асноваю на зацьвярдзелыя гукі: ж, ч, ш, ц, р азначаюць асобу чалавека, то месны склон мае аднолькавы канчатак з давальным, гэта значыць — у: к мужу — пры мужу, Лукашу — на Лукашу, Багдановічу — пры Багдановічу, Грыгору — на Грыгору, купцу — на купцу, немцу — па немцу, кітайцу — пры кітайцу.

б) У месным склоне таксама будзе канчатак У (як і ў давальным), калі іменьнікі мужч. і ніякага роду маюць аснову на к: на суку, ў Мен-